Mae cangen Meirionnydd o Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn cadw’r sylw ar faterion llifogydd lleol ac wedi mynd â’r Aelod Seneddol lleol Liz Saville-Roberts ar daith o amgylch y mannau sydd angen sylw ar frys gan yr awdurdodau sydd â chyfrifoldeb a Chyfoeth Naturiol Cymru.

Wrth ymweld â sawl ardal yng Ngogledd Meirionnydd, bu swyddogion yn trafod gwaith sydd angen ei wneud ar frys o fewn yr ardaloedd draenio mewnol, ac yn enwedig Afon Gaseg ac Afon Croesor yn Llanfrothen, Afon Dwyryd ym Maentwrog, ac Afon Glyn ger Talsarnau.

Mae Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) Glyn Roberts yn disgwyl ymateb blin iawn mewn cyfarfod o bwyllgorau da byw a ffermio mynydd FUW i gynnig gan y Gymdeithas Cig Eidion Genedlaethol (NBA) y dylid cyfyngu'r diffiniad o wartheg wedi'u pesgi i rai o dan 28 mis oed, ac y dylid cyflwyno “treth garbon” ar anifeiliaid sy'n cael eu lladd uwchlaw'r oedran hwnnw.

Dywedodd Mr Roberts, sy’n rhedeg fferm bîff a defaid gyda’i ferch Beca yn Ysbyty Ifan, Gogledd Cymru: “Rydyn ni wedi derbyn llawer o alwadau gan aelodau blin ers i’r NBA gyhoeddi’r cynigion yma.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn cynnal Cynhadledd Iechyd Meddwl Cymru Gyfan ar drothwy Diwrnod Iechyd Meddwl y Byd i daflu goleuni ar gyd-destun ehangach iechyd meddwl gwael mewn cymunedau gwledig.

Yn cael ei gynnal ar-lein trwy Zoom, dydd Gwener 9 Hydref, bydd y gynhadledd yn clywed gan banel o siaradwyr gwych. Bydd sesiwn y bore yn archwilio cyd-destun ehangach iechyd meddwl gwael mewn cymunedau gwledig a pha gamau y mae'n rhaid i'r Llywodraeth, y rhai sy'n gwneud penderfyniadau a llunwyr polisi eu cymryd i fynd i'r afael â'r sefyllfa, yn enwedig gan fod Covid-19 wedi rhoi pwysau pellach nid yn unig ar iechyd meddwl pobl ond eu cyllid hefyd.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi croesawu cefnogaeth Tŷ’r Arglwyddi i welliant a gyflwynwyd gan yr Arglwydd Grantchester, Llafur, a fyddai’n gorfodi’r holl fwyd a fewnforir fel rhan o gytundebau masnach i gyd-fynd â safonau’r DU.

Dywedodd Llywydd FUW, Glyn Roberts: “Mae miliynau o aelodau’r cyhoedd wedi cefnogi ymgyrchoedd, gan gynnwys ein rhai ni, i sicrhau bod bwyd sy’n cael ei fewnforio i’r DU yn cael ei gynhyrchu yn unol â’r safonau amgylcheddol, iechyd a lles anifeiliaid sy’n ofynnol yn ôl y gyfraith gan ein ffermwyr ni.

"Rydyn ni felly'n croesawu cefnogaeth yr Arglwyddi i'r egwyddor hon, na ddylai fod yn destun dadl."

Dywedodd Mr Roberts fod y pandemig coronafirws wedi datgelu pa mor fregus ydym ni i newidiadau cyflym mewn newidiadau cyflenwad byd-eang ac wedi dod i'r amlwg sut mae'n rhaid i ni gydbwyso cyflenwadau bwyd domestig a mewnforio yn iawn.

“Mae’r Arglwyddi wedi adlewyrchu barn glir y bobl ar bwnc sydd wedi uno ffermwyr, amgylcheddwyr ac ymgyrchwyr hawliau anifeiliaid, a rhaid i ASau gynnal y gwelliannau a wnaed gan Dŷ’r Arglwyddi neu gyflwyno gwelliannau cyfartal.”

Mae FUW wedi cefnogi a lobïo dros welliant o’r fath ers i’r Bil gael ei gyhoeddi yn gynharach eleni, ac mae wedi rhoi tystiolaeth lafar ac ysgrifenedig i’r Senedd yn cefnogi’r farn hon ers cyhoeddi’r Bil.

Yn anffodus mae iechyd meddwl gwael a hunanladdiad mewn cymunedau gwledig a ffermio yn broblem gynyddol ac yn un y mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi ymrwymo i fynd i’r afael â.

Gan agosáu at y bedwaredd flwyddyn o godi ymwybyddiaeth a gwneud popeth o fewn gallu i helpu i dorri'r stigma, mae'r Undeb yn cynnal Cynhadledd rithwir Iechyd Meddwl Cymru Gymru, ddydd Gwener 9 Hydref 2020 trwy Zoom, cyn Diwrnod Iechyd Meddwl y Byd.

Dywedodd Llywydd FUW, Glyn Roberts: “Mae FUW yn deall y gall problemau iechyd meddwl effeithio ar allu unigolyn i brosesu gwybodaeth a datrys problemau, sugno eu hegni a’u cymhelliant, a chynyddu ymddygiad byrbwyll. Tra bod y symptomau'n cael eu trin, yn aml iawn, nid yw achosion sylfaenol y materion hyn yn cael sylw.

“Felly bydd y gynhadledd hon yn mynd y tu hwnt i’r pwyntiau trafod arferol ac yn archwilio’r pwnc ymhellach. Mae'n ddigwyddiad agored ac mae croeso i unrhyw un sydd â diddordeb mewn iechyd meddwl ymuno â ni, yn rhithwir, ar y diwrnod.”

‘Mae Cig Oen Cymru PGI yn rhywbeth teuluol sydd angen cael ei warchod’ - dyna neges allweddol Undeb Amaethwyr Cymru wrth edrych ymlaen at Wythnos Caru Cig Oen (1-7 Medi).  Cafodd Wythnos Caru Cig Oen ei sefydlu yn 2015, gan y diweddar Rachel Lumley, ffarmwraig angerddol o Gymbria a ymgyrchodd bod angen rhoi sylw haeddiannol i gig oen.

Wrth siarad o’i fferm yng Ngogledd Cymru, dywedodd Llywydd yr Undeb, Glyn Roberts: “Mae Cig Oen Cymru yn rhywbeth i’r teulu cyfan, o’r dechrau i’r diwedd.  O ffermydd teuluol Cymru sy’n ei gynhyrchu, i’n cwsmeriaid sy’n mwynhau dod at ei gilydd o gwmpas y bwrdd i’w fwyta.  Ond mae’n rhaid i ni amddiffyn ein ffermydd teuluol os ydym am barhau i fwynhau’r bwyd cynaliadwy, maethlon gwych yma.”