Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi tynnu sylw at amrywiaeth o faterion sy’n wynebu’r gymuned ffermio, a   allai, pe na baent yn cael sylw, fod yn storm berffaith i iechyd meddwl ffermwyr.

 Mewn cyfarfod rhithwir gyda’r Gweinidog Iechyd Meddwl, Llesiant a’r Gymraeg, Eluned Morgan, trafododd swyddogion   yr Undeb sut mae’r cyfuniad o ansicrwydd Brexit, Covid-19 a pholisïau ffermio arfaethedig newydd yn rhoi pwysau   aruthrol ar ffermwyr a’u hiechyd meddwl.

 Dywedodd Llywydd FUW, Glyn Roberts: “Cawsom gyfarfod da iawn gydag Eluned Morgan a chodwyd llawer o faterion   perthnasol sy’n chwarae ar feddwl ein ffermwyr. Fel y gwyddom i gyd, mae yna broblemau helaeth ar ffermydd a gellir   mynd i’r afael â rhai trwy siarad amdanynt, mae eraill fodd bynnag yn dibynnu ar Lywodraeth Cymru i ail-werthuso eu   polisïau amaethyddol presennol a’r rhai yn y dyfodol. ”

 Dywedodd Mr Roberts fod y perygl ar ddod o fewnforion is-safonol yn cynyddu oherwydd cytundebau masnach   newydd, cynlluniau cymhorthdal ​​newydd sy'n methu â mynd i'r afael yn benodol â ffyniant economaidd cymunedau   gwledig, y diffyg paratoi ar gyfer senario Brexit heb gytundeb ym mhorthladdoedd Cymru ac mewn ardaloedd eraill,   effaith gyflym y pandemig coronafirws ar gadwyni cyflenwi byd-eang a hefyd y defnydd cynyddol o fynediad cyhoeddus sydd wedi achosi ystod eang o broblemau i'n haelodau, ac oll yn ychwanegu at y storm berffaith gynyddol.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi croesawu cyhoeddiad Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig ar ganlyniad ymgynghoriad ar symleiddio cefnogaeth amaethyddol yng Nghymru yn ofalus.

Cynigiodd yr ymgynghoriad Ffermio Cynaliadwy a'n Tir: Symleiddio Cymorth Amaethyddol, a ddaeth i ben ar 23 Hydref 2020, un ar ddeg newid i'r Cynllun Taliadau Sylfaenol a nifer o newidiadau mawr i'r egwyddorion sy'n sail i'r Rhaglen Datblygu Gwledig.

Wrth ymateb i’r cyhoeddiad, dywedodd Dirprwy Lywydd FUW Ian Rickman: “Rydym yn croesawu’r ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi derbyn llawer o’r pryderon a godwyd gennym, gan gynnwys yr effeithiau ar ffermwyr trawsffiniol a ffermwyr ifanc.”

Yn unol â barn FUW, mae Llywodraeth Cymru bellach wedi cytuno i ddarparu rhanddirymiad i ffermwyr trawsffiniol sydd â llai na 5 hectar o dir Cymreig fel y gallant ddibynnu ar y tir a oedd ar gael ganddynt mewn gweinyddiaeth arall yn 2020.

Gydag ychydig dros chwe wythnos i fynd cyn diwedd cyfnod ymadael yr UE, a’r UE a’r DU wedi dod i gytundeb ar nifer o feysydd mewn trafodaethau masnach - ond bod pysgodfeydd a rheolau cymorth gwladwriaethol yn parhau i fod yn rhwystrau mawr wrth i’r trafodaethau gyrraedd y camau diwethaf - mae'r FUW wedi annog y DU a'r UE i osgoi trychineb o Frexit heb gytundeb, a hynny ar bob cyfrif.

Daw’r alwad ddiwrnod ar ôl i Ysgrifennydd Gwladol dros yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig George Eustice gydnabod ar sioe Andrew Marr y BBC y byddai’r sector defaid yn wynebu heriau penodol mewn senarios heb gytundeb oherwydd tariffau o oddeutu 40% ar allforion cig oen i’r UE, ond ceisiodd leddfu’r effeithiau ar gyfer sectorau amaethyddol.

Dywedodd Llywydd FUW, Glyn Roberts, “Y gwir amdani yw y byddai methu cytuno ar gytundeb fasnach yn cael effaith drychinebus, a hynny’n gyflym iawn, ar ein sectorau amaethyddol gyda’r sector defaid yn debygol o deimlo’r effaith fwyaf difrifol.

“Byddai hefyd yn achosi aflonyddwch aruthrol i fwyd a chadwyni cyflenwi eraill ac yn achosi anrhefn lwyr yn ein porthladdoedd.”

Dywedodd Mr Roberts y byddai methiant o’r fath hefyd yn cael effeithiau dinistriol ar fusnesau’r UE, a’i bod felly er budd yr UE a’r DU i fynd ati o ddifrif i gytuno ar gytundeb.

Yn ôl Undeb Amaethwyr Cymru (FUW), gallai’r Ddeddf Amaethyddiaeth sydd newydd ei phasio agor y drws i effeithiau dinistriol ar ffermio a chymunedau gwledig os nad yw Llywodraeth y DU yn gosod diogelu'r cyflenwad bwyd a lles teuluoedd ffermio a chymunedau gwledig wrth wraidd datblygu polisi.

Mae'r Ddeddf, a dderbyniodd Gydsyniad Brenhinol ddoe (Tachwedd 11), yn amlinellu sut y bydd cefnogaeth i ffermwyr Lloegr yn cael ei darparu yn y dyfodol wrth i'r DU adael Polisi Amaethyddol Cyffredin yr UE, tra hefyd yn nodi deddfwriaeth sy'n ymwneud ag ystod eang o faterion amaethyddol a gwledig sy'n berthnasol i Gymru a'r DU - gangynnwys rhoi pwerau dros dro i Weinidogion Cymru nes bod Bil Amaethyddiaeth Cymru yn cael ei gyflwyno.

Dywedodd Llywydd FUW, Glyn Roberts: “Rydym wedi croesawu bod y Ddeddf yn cynnwys yr angen am adroddiad i’w gyflwyno i’r senedd sy’n canolbwyntio ar yr effeithiau y gall cytundebau masnach y dyfodol gael ar amaethyddiaeth.

Ar drothwy diwrnod Iechyd Meddwl y Byd (dydd Gwener, Hydref 9) cynhaliodd Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) gynhadledd rithwir Iechyd Meddwl Cymru Gyfan, a archwiliodd gyd-destun ehangach problemau iechyd meddwl mewn cymunedau gwledig a pha gamau y mae'n rhaid i'r Llywodraeth, y penderfynwr a’r llunwyr polisi eu cymryd i fynd i'r afael â'r sefyllfa, yn enwedig gan fod Covid-19 yn debygol o roi pwysau pellach, nid yn unig ar iechyd meddwl pobl ond hefyd ar eu cyllid.

Cadeiriwyd sesiwn y bore gan Abi Kay, Prif Ohebydd y Farmers Guardian, a bu Sara Lloyd, Arweinydd Tîm, Tîm Iechyd Meddwl Cymunedol De Ceredigion; Cath Fallon, Pennaeth Cyfarwyddiaeth Menter ac Animeiddio Cymunedol, Cyngor Sir Fynwy, Lee Philips, Rheolwr Cymru, Gwasanaeth Arian a Phensiynau, John Forbes-Jones, Rheolwr Corfforaethol Gwasanaethau Lles Meddwl, Cyngor Sir Ceredigion, Vicky Beers o’r Farming Community Network a Sam Taylor, ffermwyr o Ogledd Cymru sy’n gwirfoddoli gyda’r DPJ Foundation yn siarad.

Cafodd sesiwn y prynhawn ei gadeirio gan y cyflwynydd teledu adnabyddus Alun Elidyr, ac mi gymryd agwedd mwy ymarferol wrth glywed gan amrywiol elusennau iechyd meddwl ymroddedig sy'n cynnig cyngor ymarferol i'r rhai sy'n cefnogi rhywun annwyl sy'n mynd trwy faterion iechyd meddyliol yn ogystal â'r rhai sy'n dioddef o broblemau iechyd meddwl ar hyn o bryd.

Cefnogwyd y digwyddiad hefyd gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig Llywodraeth Cymru, Lesley Griffiths, a’r ffermwr a hyrwyddwr iechyd meddwl o Seland Newydd, Doug Avery, trwy neges fideo.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn atgoffa’r ffermwyr hynny sydd wedi cyflwyno cais am y Cynllun Taliad Sylfaenol trwy'r Ffurflen Gais Sengl (SAF) 2020 bod yr amser i wneud cais am daliad Cynllun Cymorth ar gyfer Cynllun y Taliad Sylfaenol 2020 yn agosáu, gyda’r dyddiad cau ar ddydd Gwener, 27 Tachwedd.

O’r 7fed o Ragfyr, bydd y cynllun yn talu benthyciad o hyd at 90% o’r hyn a ragwelir yw gwerth hawliad Cynllun Taliad Sylfaenol busnes unigol i ymgeiswyr llwyddiannus nad yw eu cais Cynllun Taliad Sylfaenol llawn yn cael ei brosesu i’w dalu erbyn 1 Rhagfyr. Gan mai cynllun optio i mewn yw hwn, mae'n rhaid i ffermwyr wneud cais am y benthyciad trwy eu cyfrif RPW Ar-lein.