Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) unwaith eto yn paratoi ar gyfer un o’i ddigwyddiadau allweddol - yr wythnos frecwast ffermdy blynyddol, a fydd yn cael ei chynnal o ddydd Llun 18 i ddydd Sul 24 Ionawr 2021.

O dan amgylchiadau arferol byddai UAC yn edrych ymlaen at eistedd o amgylch byrddau cegin gyda ffrindiau, teulu a chymdogion ledled y wlad - gan rannu ein syniadau, pryderon, ac unrhyw beth arall sydd ar ein meddwl. Wrth gwrs, o ystyried y cyfyngiadau Covid-19 cyfredol, yn anffodus, nid yw ein ffordd arferol o gynnal yr ymgyrch hon yn ddewis.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Mae'r ethos o eistedd o amgylch bwrdd y gegin i fwynhau'r cynnyrch gwych mae ein ffermwyr yn ei gynhyrchu, o wyau, caws, bacwn, selsig i fenyn ac iogyrtiau ac ati, yn bosib gartref gyda'n teulu agosaf.”

Mae'r Undeb felly'n annog y cyhoedd i gymryd rhan yn yr wythnos frecwast trwy brynu cynhwysion brecwast o ffynonellau lleol, a rhannu lluniau a fideos ohonyn nhw eu hunain â'u brecwast trwy'r cyfryngau cymdeithasol, gan ddefnyddio'r hashnod #wythnosbrecwast2021

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn cymryd rhan yn un o’r heriau cerdded mwyaf eto, wrth ymuno gyda phum gwlad sy’n ymuno a'i gilydd i ysbrydoli cymunedau gwledig i fynd allan i gefn gwlad er mwyn gwella eu hiechyd meddwl.

Mae’r her, #Run1000, yn galw ar bobl i gofrestru i fod yn rhan o un o bum tîm - Lloegr, Iwerddon, yr Alban, Cymru a gweddill y byd. Bydd y gystadleuaeth, sy’n cael ei chynnal rhwng 1 Ionawr a 31 Ionawr, 2021 yn gweld pob tîm yn rhedeg neu'n cerdded 1,000 o filltiroedd, gyda'r wlad sy'n cyrraedd y garreg filltir gyntaf yn ennill.  Y syniad yw bod unigolion yn cofrestru a chyfrannu cymaint o filltiroedd ag y gallant yn ystod mis Ionawr, p'un a yw hynny'n 1 neu'n 100.

Bydd capten tîm yn arwain pob gwlad, a bydd grŵp Strava preifat yn recordio'r pellter rhedeg/cerdded ar y cyd - capten tîm Cymru yw Emma Picton-Jones o’r DPJ Foundation.

Mae dros 40 o bobl wedi cael eu lladd ar ffermydd y DU eleni yn ôl hysbysiadau marwolaeth gan Yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch (HSE), gan gynnwys naw yng Nghymru ers mis Ionawr 2020. Mae'r niferoedd yn pwysleisio'r realiti dirdynnol am ba mor beryglus y gall ffermio fod, ac mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn galw ar y diwydiant i wneud newid a dechrau cymryd diogelwch ar ffermydd o ddifrif.

Dywedodd Dirprwy Lywydd FUW, Ian Rickman: “Mae angen i ni sylweddoli difrifoldeb yr ystadegyn hwn. Mae dros 40 o bobl wedi marw ar ffermydd ledled y DU yn 2020. Dyna dros 40 o deuluoedd sydd wedi colli rhywun annwyl ac sy’n mynd trwy’r trawma, straen a phryder hefyd. Mae'r ffigur yn eithriadol o uwch na'r llynedd a rhaid i ni wneud newidiadau ar ein ffermydd er mwyn lleihau nifer y marwolaethau yn sylweddol.”

Mae FUW, fel rhan o Bartneriaeth Diogelwch Ffermydd Cymru, wedi ymrwymo i dynnu sylw at y ffaith bod heriau Iechyd a Diogelwch difrifol ar ffermydd a thrwy ei waith gyda'r grŵp mae'n anelu at helpu i wella'r sefyllfa ac achub bywydau ar ffermydd.

Mae pob sefydliad yng Nghymru sydd wedi ymrwymo i’r ‘Siarter Iechyd a Diogelwch ar y Fferm’ wedi ymrwymo i: “Cydweithio i wneud ffermio’n ddiogel”.

O fewn y byd amaethyddol, cydnabuwyd ers amser maith bod achosion TB yn arwain at nifer o ganlyniadau, megis colli stoc, problemau gyda llif arian, costau cadw a bwydo stoc ychwanegol, colli rheolaeth fusnes ac ansicrwydd dros y dyfodol. Mae'n anochel bod pob un o'r rhain yn cael effaith ar les emosiynol teuluoedd amaethyddol.

Fodd bynnag, mae'n debyg bod y gwir effaith yn cael ei gamfarnu. Mae Rebecca John, ffermwr 3ydd cenhedlaeth o Sir Benfro, yn gofyn cwestiwn perthnasol - sut mae achos o TB ar fferm yn effeithio ein hiechyd meddwl?

Yn gyfarwydd â hynt a helynt amaethyddiaeth a ffermio da byw yn Sir Benfro, mae Rebecca’n hen gyfarwydd a gweld milfeddygon yn galw i wneud profion TB ar y fferm deuluol Rinaston, ger Hwlffordd, lle maent yn cadw gwartheg bîff, defaid ac yn godro.

“I raddau, mae pawb yn deall bod ffermwyr sy’n ceisio rhedeg eu busnes yn sgil achos o TB yn agos i’r dibyn. O ystyried bod cysylltiad annatod rhwng iechyd meddwl a chynaliadwyedd a diddyledrwydd busnes fferm, mae'n rhaid i ni ddeall canlyniadau'r clefyd hwn ar lawr gwlad.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru yn cynnal gweminar arbennig i daflu goleuni ar ba newidiadau technegol ac ymarferol sy’n ofynnol ar gyfer busnesau ffermio yng Nghymru o 1 Ionawr 2021 ymlaen.

Cynhelir y gweminar ddydd Iau, 17 Rhagfyr am 7yh trwy gyfrwng Zoom.

Bydd cynrychiolwyr o Gymdeithas Proseswyr Cig Prydain, yr Asiantaeth Safonau Bwyd, Hybu Cig Cymru a Llywodraeth Cymru yn helpu i egluro'r newidiadau hyn, a'u trosi'n bethau ymarferol.  Cadeirir y gweminar gan Lywydd UAC, Glyn Roberts, gyda sylwadau cloi gan Bennaeth Polisi UAC Nick Fenwick.

Dywedodd Teleri Fielden, Swyddog Polisi FUW: “Mae newidiadau sylweddol yn digwydd i’r trefniadau masnachu gyda chwsmer allforio mwyaf amaethyddiaeth y DU - yr UE yn ogystal â ffyrdd newydd o weithio i bob rhan o’r gadwyn cyflenwi bwyd yn y DU.

“Mae hyn yn golygu bod angen i ffermwyr fod yn ymwybodol o effeithiau'r newidiadau hyn ar eu busnesau. Nid yn unig bydd pethau fel y rhwystrau di-dariff a glywn gymaint amdanynt, yn effeithio ar borthladdoedd ar ôl mis Rhagfyr - byddant yn effeithio ar bob cam o gynhyrchu bwyd, felly mae'n bwysig i ffermwyr ddeall goblygiadau posibl i'w busnesau.

“Bydd tîm o arbenigwyr yn ymuno â ni a fydd yn helpu i daflu goleuni ar rai o’r materion cymhleth hyn ac edrychwn ymlaen at eich croesawu i’r digwyddiad.”

Cliciwch yma i gofrestru: https://www.eventbrite.co.uk/e/brexit-what-do-welsh-farmers-need-to-know-from-1-january-2021-onwards-tickets-131842270781 

Mae Heddlu Dyfed-Powys yn cynghori’r gymuned ffermio i fod yn wyliadwrus iawn ynghylch galwadau, negeseuon testun neu e-byst amheus gan fod twyll sy’n targedu’r sector amaethyddol yn benodol wedi’i nodi.

Yn ystod mis Rhagfyr, mae ffermwyr yn dechrau derbyn cryn dipyn o arian drwy’r Taliad Sengl. Mae gwybodaeth am y taliadau ar gael yn gyhoeddus, gan olygu bod troseddwyr yn medru targedu dioddefwyr yn uniongyrchol gan wneud i’w hymagweddau ymddangos yn fwy argyhoeddiadol. 

Bydd y cyfathrebiadau ffug fel arfer yn honni bod twyll wedi’i nodi ar gyfrif banc y ffermwr a bod angen gweithredu ar unwaith er mwyn diogelu cyllid.

Yna, dygir perswâd ar y dioddefydd i ddatgelu gwybodaeth bersonol neu ariannol, neu hyd yn oed trosglwyddo arian yn uniongyrchol i ‘gyfrif diogel’ honedig.