Mae’n anodd credu ein bod ni eisoes ym mis olaf 2023 - mae eleni wedi hedfan. Mae’n debyg bod hynny’n rhannol yn ymwneud a mynd yn hŷn, ac mae amser i’w weld yn mynd yn gyflymach, ond hefyd mae wedi bod yn flwyddyn brysur iawn am sawl rheswm.

Wrth inni ddechrau’r flwyddyn, Bil Amaethyddiaeth Cymru oedd ein prif ffocws. Ni ellir diystyru pwysigrwydd cael y ddeddfwriaeth hollbwysig hon yn gywir, y fframwaith y bydd  rhaid i’n cynlluniau ar gyfer cefnogi amaethyddiaeth yma yng Nghymru yn y dyfodol weithredu o fewn. Nid yn unig i bob un ohonom ni sy’n ffermio yng Nghymru heddiw, ond hefyd i genedlaethau o ffermwyr y dyfodol sydd mor hanfodol i’n diwydiant wrth symud ymlaen. 

Bydd y ddeddfwriaeth hollbwysig yma yn darparu’r fframwaith ar gyfer cymorth amaethyddiaeth yng Nghymru yn y dyfodol a dyma’r tro cyntaf i Gymru ddeddfu yn y modd hwn. Rydym wedi dadlau ers cyflwyno’r bil fod absenoldeb hyfywedd economaidd busnesau amaethyddol a ffermydd teuluol o amcanion Rheoli Tir yn Gynaliadwy yn bryder sylweddol ac yn un y byddwn yn parhau i fynd i’r afael ag ef. 

Brecwast yw un o brydau pwysicaf y dydd ac mae’n gyfle gwych i siarad a rhannu eich meddyliau cyn dechrau’r diwrnod, gan helpu hefyd i wella iechyd meddwl pobl.

Felly er mwyn hybu’r buddion iechyd a chael cyfle am sgwrs cyn i’r diwrnod ddechrau, unwaith eto, mae timau Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) ar draws y wlad yn cynnal amrywiaeth o frecwastau ffermdy yn ystod yr wythnos rhwng dydd Llun 15 a dydd Sul 21 Ionawr 2024.  Bydd UAC, unwaith eto hefyd yn cynnal brecwast ffermdy yng Nghaerdydd ar ddydd Mawrth, Ionawr 16.

Dywedodd Llywydd UAC Ian Rickman: “Rydyn ni i gyd yn edrych ymlaen yn arw at ein brecwastau ffermdy blynyddol. Gallwn ddechrau’r diwrnod gyda’n teulu, ffrindiau a chymdogion, mewn ffordd gadarnhaol ac iach, a chodi arian ar yr un pryd at ein hachos elusennol, sef Ambiwlans Awyr Cymru. Mae pob un ohonom yn edrych ymlaen at gefnogaeth wych eto. Mae’n deg dweud bod dechrau iach i’r diwrnod nid yn unig yn dda i galon iach, ond hefyd i feddwl iach.”

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi datgelu’r dyluniadau buddugol ar gyfer ei chystadleuaeth dylunio cardiau Nadolig. Gwahoddwyd plant ysgolion cynradd ledled Cymru i gyflwyno cynllun ar gyfer cerdyn Nadolig ar y thema ffermio er budd Ambiwlans Awyr Cymru, elusen bresennol Llywydd UAC.

Rhannwyd y gystadleuaeth yn ddau gategori – dyluniadau Cymraeg a Saesneg. Enillwyd y categori Saesneg gan Lucy-grace Humphrey, 9 oed, o Ysgol Glannau Gwaun, Abergwaun. Enillydd y categori Cymraeg oedd Ynyr Wyn Lloyd, 9 oed, o Ysgol Gynradd Bontnewydd, Caernarfon.

Dywedodd Llywydd UAC Ian Rickman: “Roedd y gystadleuaeth yn llwyddiant ysgubol unwaith eto ac wedi denu cannoedd o geisiadau o bob rhan o Gymru. Roedd y safon yn uchel iawn a bu’r dasg o ddewis enillwyr yn anodd iawn i’r beirniaid.

“Hoffwn ddiolch i bob plentyn a gymerodd ran yn y gystadleuaeth a dweud wrthynt na fyddai’r gystadleuaeth wedi bod yn gymaint o lwyddiant heb fod nhw wedi cymryd rhan. Hoffwn hefyd fynegi fy niolch i’r staff yn yr ysgolion ar hyd a lled y wlad a gynorthwyodd UAC i gynnal y gystadleuaeth.

“Rhoddwyd cyfle i blant mewn ardaloedd trefol a gwledig yng Nghymru gysylltu â’r diwydiant ffermio a mynegi eu meddyliau mewn ffordd greadigol a lliwgar, gan ddangos pam bod #AmaethAmByth. Rwy’n credu bod hi’n hanfodol ein bod ni fel ffermwyr yn cynnal cysylltiad cryf â phobl ifanc fel eu bod yn deall y ffordd y mae bwyd yn cael ei gynhyrchu yn y wlad hon.”

Gellir prynu’r cardiau naill ai o brif swyddfa UAC drwy ffonio 01970 820820 neu o swyddfeydd sirol UAC.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi mynegi pryder mawr yn dilyn cyhoeddiad a wnaed gan Weinidog Cyllid Cymru, Rebecca Evans, ddydd Mawrth 17 Hydref 2023, a fydd yn gweld toriadau sylweddol i wariant materion gwledig yng Nghymru.

Mae'r pecyn o fesurau ariannol a gyhoeddwyd yn ddiweddar, sy'n diogelu ac yn cynyddu gwariant ar iechyd a thrafnidiaeth, yn gweld cyfanswm gostyngiad cyllidebol Llywodraeth Cymru o tua £600 miliwn; gyda thua £220 miliwn yn dod o doriadau i wariant.

Bydd Undeb Amaethwyr Cymru yn archwilio’r rhwystrau sy’n wynebu’r sector llaeth yng Nghymru yn ystod Sioe Laeth Cymru (dydd Mawrth 24 Hydref).

Gofynnir i ffermwyr sy’n ymweld â’r digwyddiad ar faes sioe Caerfyrddin gymryd rhan mewn arolwg a fydd yn edrych ar yr heriau penodol y mae busnesau llaeth yn eu hwynebu a sut mae hynny’n effeithio ar eu penderfyniadau busnes.

Bydd y rhai sy’n cymryd rhan yn cael eu cynnwys mewn raffl, a’r brif wobr am lenwi’r arolwg yw taleb £50 gan KiwiKit a het beanie UAC, a noddir gan Wasanaethau Yswiriant FUW.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi amlinellu sut gall opsiynau amgen i blanu coed gyflawni gostyngiadau cyfwerth mewn allyriadau tra hefyd yn cyflawni ystod eang o fuddion yng nghynhadledd Plaid Cymru, a gynhaliwyd ddydd Gwener 6 a dydd Sadwrn 7 Hydref 2023, yn Aberystwyth.

Wrth gynnal digwyddiad ymylol ddydd Gwener, 6 Hydref 2023, tynnodd yr Undeb sylw at y ffaith mai un o’r ffyrdd y gellir lleihau allyriadau carbon net Cymru yw planu  coed

Wrth gyflwyno’r ystadegau diweddaraf, tynnodd UAC sylw at y ffaith bod cynhyrchiant ynni Cymru yn gyfrifol am 10,953,000 tunnell o allyriadau CO2 yn 2019. I wrthbwyso hyn, pwysleisiodd swyddogion yr Undeb, fe fyddai angen plannu coed ar tua 1.1 miliwn hectar o dir.