gan Glyn Roberts, Llywydd UAC

Yr adeg hon y llynedd, mi rybuddiais i’n haelodau sut y byddai cyflwyno rhwystrau nad ydynt yn dariffau ar nwyddau’n mynd i mewn i’r UE yn cael effaith ddifrifol ar allu’r DU i gynnal yr un lefel o allforion.

Mae ffigurau diweddaraf CThEM ar gyfer 2021 yn cadarnhau gostyngiadau o tua 25% a 30% yn y categorïau allforio y mae cig coch a chynnyrch llaeth yn perthyn iddyn nhw – rhywbeth na fydd yn peri unrhyw syndod i’r sawl sydd wedi dilyn y newyddion am y gwiriadau a’r oedi yn y porthladdoedd.

Roedd hyn oll i’w ddisgwyl, ond diolch bych, mae’r prisiau ar gyfer ein prif nwyddau amaethyddol wedi aros yn uchel – ond, yn groes i rai honiadau, nid rhywbeth sydd wedi digwydd yn sgil Brexit yw hyn, am fod yr un tueddiadau wedi’u hadlewyrchu ar draws y rhan fwyaf o’r byd, gan gynnwys yn yr UE.

Serch hynny, mae effeithiau’r prinder llafur yn y diwydiant prosesu bwyd wedi’u teimlo’n arw, a does ond angen inni edrych ar yr effeithiau catastroffig ar y sector moch i weld y peryglon sy’n rhaid inni eu gwrthsefyll eleni os ydyn ni am osgoi problemau tebyg mewn sectorau eraill – ac yn bennaf, y diwydiant cig coch.

Mae difaterwch  a sylwadau sarhaus y Prif Weinidog pan gafodd ei gyfweld am drafferthion ffermwyr moch yn codi braw difrifol, yn enwedig pan ystyrir yr agwedd wamal gyffelyb tuag ein sector cynhyrchu bwyd, a ddaeth i’r amlwg yn sgil y cytundebau masnach rhyddfrydig a gytunwyd mewn egwyddor ag Awstralia a Seland newydd, a’r rhai sy’n debygol o gael eu cytuno â Chanada a gwledydd eraill sy’n allforio bwyd ar raddfa fawr eleni.

gan Angharad Evans, ​Swyddog Cyfathrebu'r Iaith Gymraeg

Anodd credu ein bod ni bellach yn cyfri lawr wythnosau diwethaf 2021, blwyddyn heriol arall yn tynnu at ei therfyn, a phawb yn gobeithio y daw cyfnod gwell gyda’r flwyddyn newydd. Ond yr hyn sydd wedi dod i’r amlwg fwyfwy eleni eto, yw awydd cynyddol pobl i siopa a chefnogi busnesau bach lleol.  Mae’n braf gweld ffermwyr a’u teuluoedd yn mentro, yn arallgyfeirio ac yn cynnig cynnyrch fferm o’r fferm yn uniongyrchol - a dyna beth mae’r cwsmer eisiau heddiw - gwybod a deall yn union o le daw’r cynnyrch sy’n mynd ar y plât - o’r giât i’r plât!

Gyda sôn nôl ar ddechrau’r hydref am y posibilrwydd o brinder tyrcwn, a oes modd meddwl am y cinio Nadolig traddodiadol heb dwrci, a meddwl am gig arall?  

Dyma Helen Thomas, Dirprwy Swyddog Gweithredol UAC yn siroedd Gwent a Morgannwg i gyflwyno dau aelod sydd wedi mentro gyda’i bocsys cig:- “Mae ein haelodau Ben a’i wraig Julia Jones yn rhedeg fferm draddodiadol mewnbwn isel yn Sir Fynwy, lle mae eu gwartheg a'u defaid yn cael eu bwydo ar borfa’n unig. Maent yn gwerthu eu cig eidion a'u cig oen yn uniongyrchol i gwsmeriaid lleol ac yn bodloni unrhyw geisiadau penodol lle bo hynny'n bosibl. Nid oes ond angen i chi ddarllen y sylwadau ar y cyfryngau cymdeithasol i weld pa mor hapus y mae eu cwsmeriaid o wybod lle daw eu cig o.”

gan Glyn Roberts, Llywydd UAC

Mae 2021 wedi bod yn flwyddyn arall o heriau i'r diwydiant amaethyddol, ond fel bob amser, rydym wedi gorchfygu’r rhwystrau a ddaeth ar ein traws ni. Wrth imi ysgrifennu’r adolygiad hwn ddiwedd mis Tachwedd, er mwyn sicrhau cyhoeddiad amserol yn rhifyn mis Rhagfyr Y Tir, nid yw byth yn methu â fy synnu pa mor wydn yw’r diwydiant hwn.

Dechreuodd ein blwyddyn mewn ffordd wahanol iawn i’r arfer - aeth yr wythnos frecwast ffermdy yn rhithwir, gan nad oedd digwyddiadau personol yn bosibl o hyd oherwydd cyfyngiadau Covid-19. Serch hynny, llwyddodd y tîm i godi miloedd ar gyfer ein helusen y DPJ Foundation. Rydym nawr yn edrych ymlaen at gael brecwast naill ai'n bersonol neu’n rhithwir yn y Flwyddyn Newydd, felly cadwch lygad allan am wybodaeth sy'n lleol i chi a chysylltwch â'ch swyddfa sirol am ragor o fanylion.

gan Glyn Roberts, Llywydd UAC

Y mis diwethaf rydym wedi gweld llawer o benawdau newyddion a datblygiadau gwleidyddol sydd yn ddigon i lenwi calon y person mwyaf optimistaidd ac ofn. O brinder gweithwyr a thanwydd i ddiwydiant moch y DU mewn argyfwng, mae mis Hydref wedi bod yn gyffrous o safbwynt gwleidyddol. Er bod ein tîm polisi llywyddol wedi bod ar y rheng flaen yn delio â'r materion hyn, gwnaethom hefyd barhau yn ein gwaith o godi ymwybyddiaeth a lobïo ar newid hinsawdd, plannu coed a masnachu carbon.

Fel rhan o'n gwaith ar fasnachu carbon, gwnaethom rybuddio bod carbon sy'n cael ei ddal trwy blannu coed yn peryglu ymuno â rhestr hir o adnoddau naturiol Cymru y gellid eu gwerthu i gwmnïau ac unigolion allanol sy'n ceisio gwneud elw.  Codwyd y materion hyn gyda gwleidyddion ledled Cymru, yn ogystal â'r Gweinidog a'r Dirprwy Weinidog dros Newid Hinsawdd, Julie James a Lee Waters. 

Er bod cyfleoedd i ffermwyr yn y farchnad newydd hon, nid oes angen i Gymru ond edrych ar effeithiau coedwigo yn y gorffennol i weld y potensial ar gyfer dinistr economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol o ganlyniad i blannu coed yn amhriodol.